انواع کلاس آتش سوزی
آتش‌سوزی یکی از خطرناک‌ترین حوادثی است که می‌تواند در هر محیطی رخ دهد و بسته به نوع مواد سوختنی، رفتار و روش اطفای آن متفاوت است. برای مقابله مؤثر با آتش‌سوزی، شناخت انواع آن و استفاده از خاموش‌کننده‌های مناسب امری حیاتی محسوب می‌شود. آتش‌ها بر اساس ماهیت مواد سوختنی به کلاس‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که هرکدام نیازمند روش‌های خاصی برای مهار و خاموش کردن هستند. در این مقاله، انواع کلاس‌های آتش، محیط‌های شایع وقوع آن‌ها، دلایل ایجاد و روش‌های مناسب اطفا بررسی خواهند شد.
کلاس A (جامدات قابل اشتعال)
- این نوع آتش شامل مواد جامدی مانند چوب، کاغذ، پارچه، پلاستیک و سایر مواد سلولزی است. این مواد هنگام سوختن زغال‌مانند شده و خاکستر باقی می‌گذارند.
- محیط‌های شایع: منازل مسکونی، دفاتر اداری، مدارس و دانشگاه‌ها، انبارها، جنگل‌ها و مناطق طبیعی
- علت: وجود مواد جامد مانند چوب، کاغذ، پارچه و پلاستیک که در اثر جرقه یا گرمای زیاد دچار احتراق می‌شوند.
- روش اطفا: آب، فوم یا کپسول آتش نشانی پودر و گاز.
- این نوع آتش‌سوزی شایع‌ترین نوع است و در ساختمان‌ها، تجهیزات داخل جعبه آتش نشانی معمولاً برای اطفای همین نوع آتش انتخاب می‌شوند.
کلاس B (مایعات و گازهای قابل اشتعال)
- آتش‌سوزی ناشی از مایعات قابل اشتعال مانند بنزین، الکل، روغن‌ها، رنگ‌ها و همچنین گازهای قابل اشتعال مانند پروپان و بوتان در این دسته قرار می‌گیرد.
- محیط‌های شایع: جایگاه‌های سوخت، پالایشگاه‌های نفت و گاز، کارگاه‌های رنگ و رزین، انبارهای مواد شیمیایی، آشپزخانه‌های صنعتی و خانگی
- علت شایع: نشت یا ذخیره‌سازی نامناسب سوخت‌های مایع و گازی مانند بنزین، الکل، روغن و رنگ.
- روش اطفا: فوم، خاموش کننده دی اکسید کربن (CO₂) یا پودرهای خاموش‌کننده مخصوص. آب توصیه نمی‌شود زیرا باعث گسترش آتش می‌شود.
کلاس C (آتش‌سوزی‌های الکتریکی)
- این دسته شامل آتش‌سوزی‌های ناشی از تجهیزات الکتریکی مانند سیم‌کشی برق، موتورها، ترانسفورماتورها و دستگاه‌های الکترونیکی است.
- محیط‌های شایع: ادارات و ساختمان‌های تجاری، دیتاسنترها و سرورها، کارگاه‌ها و کارخانه‌های صنعتی، منازل مسکونی (اتصالات برق)، مراکز مخابراتی
- علت شایع: اتصالات کوتاه، اضافه بار الکتریکی، خرابی تجهیزات برقی و سیم‌کشی نامناسب.
- روش اطفا: کپسول دی‌اکسیدکربن (CO₂) یا پودرهای خاموش‌کننده خشک. استفاده از آب خطرناک است زیرا می‌تواند باعث برق‌گرفتگی شود.
کلاس D (فلزات قابل اشتعال)
- این نوع آتش‌سوزی شامل فلزات قابل احتراق مانند منیزیم، تیتانیوم، سدیم، آلومینیوم پودری و لیتیوم است.
- محیط‌های شایع: کارخانه‌های ریخته‌گری و ذوب فلزات، کارگاه‌های تولید قطعات فلزی، آزمایشگاه‌های تحقیقاتی، صنایع هوافضا و خودروسازی
- علت شایع: وجود فلزات خاص مانند منیزیم، تیتانیوم، لیتیوم و آلومینیوم که در دمای بالا قابلیت اشتعال دارند.
- روش اطفا: استفاده از پودرهای مخصوص خاموش‌کننده (مانند پودر گرافیت یا سدیم کلرید). آب هرگز نباید استفاده شود زیرا می‌تواند واکنش شیمیایی خطرناکی ایجاد کند.
کلاس K (آتش‌سوزی‌های آشپزخانه – چربی و روغن‌های پخت‌وپز)
- این کلاس به آتش‌سوزی‌های ناشی از روغن‌های پخت‌وپز مانند روغن‌های گیاهی و چربی‌های حیوانی مربوط می‌شود که عمدتاً در آشپزخانه‌های تجاری و خانگی رخ می‌دهد.
- محیط‌های شایع: رستوران‌ها و فست‌فودها، آشپزخانه‌های صنعتی و خانگی، هتل‌ها و کترینگ‌ها
- علت شایع: حرارت بالا روی روغن‌های پخت‌وپز، استفاده نامناسب از وسایل آشپزی و عدم رعایت اصول ایمنی در آشپزخانه.
- روش اطفا: خاموش‌کننده‌های مخصوص کلاس K که دارای مواد شیمیایی خنثی‌کننده هستند. آب به هیچ عنوان نباید استفاده شود زیرا می‌تواند باعث گسترش شعله‌ها شود.
خاموش کننده های مناسب هر کلاس حریق
| کلاس آتش | خاموش‌کننده مناسب | خاموش‌کننده نامناسب |
|---|---|---|
| A (چوب، کاغذ، پارچه) | آب، فوم، پودر خشک ABC | دی‌اکسیدکربن (CO₂) |
| B (مایعات قابل اشتعال) | فوم، پودر خشک، CO₂ | آب |
| C (برق و تجهیزات الکتریکی) | CO₂، پودر خشک BC یا ABC | آب، فوم |
| D (فلزات قابل اشتعال) | پودر مخصوص فلزات | آب، CO₂، فوم |
| K (روغن و چربی آشپزی) | مواد شیمیایی مرطوب | آب |
برای خرید کپسول آتش نشانی به فروشگاه آکا ایمن مراجعه کنید. آتش‌سوزی در خودرو معمولاً از کلاس B (مایعات قابل اشتعال مانند بنزین و روغن) و کلاس C (آتش‌سوزی تجهیزات الکتریکی) است. برای اطفای آتش کلاس B، استفاده از کپسول‌های خاموش‌کننده حاوی پودر خشک (ABC)، کف (Foam) یا دی‌اکسید کربن (CO₂) توصیه می‌شود. در مورد کلاس C، دی‌اکسید کربن (CO₂) یا پودر خشک مناسب‌ترین گزینه است، زیرا رسانا نیست و از گسترش آتش جلوگیری می‌کند. جهت خرید کپسول آتش نشانی خودرو کلیک کنید.
