بهترین خاموش کننده برای حریق برق و الکتریسیته

حریق های الکتریکی چگونه اتفاق می افتد؟

حریق‌های ناشی از برق (کلاس C در استاندارد NFPA) معمولاً به دلیل اتصالی، بار اضافی، کابل‌های معیوب، دستگاه‌های الکتریکی داغ، یا جرقه‌های الکتریکی ایجاد می‌شوند. این آتش‌سوزی‌ها می‌توانند بسیار خطرناک باشند، زیرا علاوه بر شعله و دود، ریسک برق‌گرفتگی نیز وجود دارد.

ویژگی حریق های الکتریکی

• اغلب بدون شعله و با دود زیاد شروع می‌شوند.
• می‌توانند به‌سرعت به مواد اطراف سرایت کنند.
• در صورت عدم قطع برق، به‌طور مداوم تغذیه شده و خاموش کردن آن دشوارتر می‌شود.

نحوه خاموش کردن آتش‌سوزی الکتریکی

طبق دستورالعمل‌های NFPA و سازمان آتش‌نشانی ایران، مراحل اطفای آتش کلاس C به شرح زیر است:

1. قطع فوری برق اصلی (در صورت امکان ایمن)
   اگر مدار بی‌برق شود، آتش از کلاس C خارج می‌شود و به A یا B تبدیل می‌گردد.
2. استفاده از خاموش‌کننده غیر رسانا (CO₂ یا پودر خشک)
   کپسول باید دارای علامت C یا BC یا ABC باشد.
3. پاشش از فاصله ایمن (حداقل 1 تا 1.5 متر)
   زیرا CO₂ سرد و متراکم است و در فاصله کم ممکن است باعث یخ‌زدگی پوست یا شوک حرارتی شود.
4. جهت‌دهی به پایه شعله، نه مرکز آتش
   باید مواد خاموش‌کننده به ناحیه‌ی اتصال شعله و منبع حرارت برسد.
5. تهویه محیط پس از اطفا
   دود و گاز CO₂ باید تخلیه شود تا خطر خفگی یا مسمومیت کاهش یابد.

بهترین خاموش کننده شعله تجهیزات برقی

✅ خاموش‌کننده‌های CO₂ (دی‌اکسید کربن): بهترین گزینه برای حریق الکتریکی، زیرا بدون باقی گذاشتن مواد رسانا، اکسیژن را از آتش می‌گیرد و آن را خاموش می‌کند.

✅ خاموش‌کننده‌های پودر خشک (ABC یا BC): می‌توانند در مواقع ضروری استفاده شوند، اما ممکن است پس از اطفا، تمیزکاری زیادی نیاز داشته باشند.

خاموش‌کننده‌هایی که در حریق الکتریکی نباید استفاده شوند

❌ آب: آب رسانای برق است و استفاده از آن خطر برق‌گرفتگی را افزایش می‌دهد. همچنین ممکن است باعث گسترش آتش شود.
❌ خاموش‌کننده‌های کف: این نوع خاموش‌کننده‌ها معمولاً حاوی آب هستند و مانند آب، خطر برق‌گرفتگی دارند.

راه‌های پیشگیری از حریق کلاس C (حریق‌های الکتریکی)

برای پیشگیری از حریق‌های کلاس C که ناشی از مشکلات الکتریکی هستند، رعایت نکات ایمنی در سیم‌کشی و استفاده از تجهیزات استاندارد ضروری است. باید به‌طور مرتب سیم‌ها و کابل‌های برق را از نظر ساییدگی، بریدگی یا پارگی عایق بررسی کرده و در صورت مشاهده خرابی، آن‌ها را تعویض کرد. همچنین، استفاده از سیم‌های غیراستاندارد یا نامناسب برای بار الکتریکی زیاد، باعث داغ شدن و افزایش خطر آتش‌سوزی می‌شود. بهتر است از وسایل برقی دارای گواهی ایمنی و استانداردهای معتبر استفاده کرده و سیم‌کشی‌های قدیمی را ارتقا داد.

اضافه‌بار یکی از دلایل اصلی حریق‌های الکتریکی است. نباید چندین وسیله پرمصرف را به یک پریز یا چندراهی متصل کرد، زیرا این کار باعث گرم شدن بیش از حد سیم‌ها و پریزها می‌شود. نصب فیوزهای مناسب و کلیدهای محافظ جان (RCD/GFCI) می‌تواند در مواقع اضطراری جریان برق را قطع کرده و از بروز حادثه جلوگیری کند. همچنین، برای کاهش خطر، وسایل پرمصرف مانند بخاری‌های برقی و یخچال‌ها باید به مدارهای جداگانه متصل شوند تا از اضافه‌بار جلوگیری شود.

داغ شدن بیش از حد تجهیزات الکتریکی می‌تواند نشانه‌ای از خطر باشد. بنابراین، باید از قرار دادن سیم‌ها و دوشاخه‌ها زیر فرش، پشت وسایل سنگین یا در فضاهای بسته که گرما را به دام می‌اندازند، خودداری کرد. در صورت احساس گرمای غیرعادی یا بوی سوختگی از پریزها و وسایل برقی، باید سریعاً آن‌ها را از برق کشید و بررسی کرد. همچنین، نباید وسایلی مانند اتو یا بخاری برقی را برای مدت طولانی بدون نظارت روشن گذاشت، زیرا این کار خطر آتش‌سوزی را افزایش می‌دهد.

یکی دیگر از راه‌های مهم پیشگیری از این نوع حریق، استفاده از تجهیزات حفاظتی مناسب است. نصب سیستم ارتینگ (زمین حفاظتی) برای جلوگیری از نشتی برق، به‌ویژه در ساختمان‌های قدیمی، ضروری است. دتکتورهای دود و سیستم‌های اعلام حریق نیز می‌توانند در مراحل اولیه آتش‌سوزی هشدار دهند و از گسترش آن جلوگیری کنند. همچنین، بهتر است از پریزها و کلیدهای ضدآب در محیط‌های مرطوب مانند حمام و آشپزخانه استفاده شود تا احتمال اتصال کوتاه و آتش‌سوزی کاهش یابد.

حرف c روی کپسول آتش نشانی

حرف C روی کپسول آتش‌نشانی نشان‌دهنده‌ی قابلیت استفاده برای آتش‌سوزی‌های الکتریکی است. یعنی این خاموش‌کننده برای وسایل و تجهیزات برق‌دار طراحی شده و رسانا نیست.

به عبارت دیگر، اگر منشأ آتش یک دستگاه برقی، کابل برق یا تابلو توزیع باشد، کپسول کلاس C بهترین گزینه است.

پرسش‌های متداول (FAQ)

1. حرف c بر روی کپسول آتش نشانی نشان دهنده چیست؟

نشان می‌دهد که کپسول برای اطفای حریق‌های برق‌دار و الکتریکی مناسب است.

2. کپسول CO₂ رسانا است؟

خیر، گاز دی‌اکسیدکربن رسانا نیست و برای وسایل برقی کاملاً ایمن است.

3. تفاوت کپسول BC با ABC چیست؟

مدل ABC برای مواد جامد هم کاربرد دارد، ولی BC فقط برای مایعات و برق. در مقاله‌ی تفاوت کپسول آتش نشانی پودری ABC و BC، توضیح داده‌ایم که چگونه هرکدام برای محیط‌های مختلف مناسب‌اند.

نتیجه‌گیری

آتش کلاس C یکی از خطرناک‌ترین انواع حریق است، زیرا علاوه بر شعله، با خطر برق‌گرفتگی نیز همراه است. اطفا در این نوع آتش باید با تجهیزات غیر رسانا و رعایت فاصله ایمن انجام شود. استفاده از خاموش‌کننده‌های CO₂ یا پودر خشک توصیه می‌شود و پس از اطفا باید بررسی فنی تجهیزات الکتریکی صورت گیرد.