کپسولهای آتشنشانی پودری و دیاکسید کربن (CO₂) از رایجترین انواع خاموشکنندههای آتش هستند، اما از نظر مکانیزم عملکرد، کاربرد، مزایا و معایب تفاوتهای اساسی دارند. در ادامه، این تفاوتها را بهصورت تفصیلی و با جزئیات کامل بررسی میکنیم:
تفاوت کپسول پودر و گاز و co2 از نظر ترکیب و مواد خاموشکننده
- کپسول آتشنشانی پودری: حاوی پودر خشک شیمیایی است که معمولاً شامل بیکربنات سدیم، بیکربنات پتاسیم، یا فسفات آمونیوم میشود. این پودر با قطع واکنشهای شیمیایی آتش و ایجاد یک لایه عایق روی مواد سوختنی، آتش را مهار میکند. در صورتی که میخواهید درباره پودر داخل خاموش کننده بدانید، مقاله مواد داخل کپسول آتش نشانی چیست؟ را بخوانید.
- کپسول آتشنشانی CO₂: حاوی گاز دیاکسید کربن تحت فشار است که هنگام تخلیه، بهصورت ابر سرد و سفیدرنگی از کپسول خارج شده و اکسیژن اطراف آتش را کاهش میدهد، در نتیجه آتش را خفه میکند.
تفاوت کپسول پودری و co2 در نحوه عملکرد در خاموش کردن آتش
پودر:
- با ایجاد لایهای از پودر روی سطح مواد مشتعل، از رسیدن اکسیژن به آتش جلوگیری میکند.
- همچنین واکنشهای زنجیرهای احتراق را متوقف میکند و از گسترش شعله جلوگیری میشود.
- پسماند زیادی از خود بهجا میگذارد.
CO₂:
- با کاهش میزان اکسیژن در محیط، آتش را خاموش میکند.
- گاز بسیار سرد است و میتواند دمای محیط را کاهش دهد، که به مهار آتش کمک میکند.
- بدون باقی گذاشتن هیچگونه پسماند، کاملاً تبخیر میشود.
تفاوت ظاهری کپسول پودری و co2
کپسول پودری:
- برچسبی که روی آن عبارت “Powder” یا “Dry Chemical” نوشته شده است.
- سیلندر قطورتر نسبت به هموزن خود در مدل CO₂ دارد.
- بدنهی آن تحت فشار کمتری است، بنابراین دیوارهی آن ضخامت زیادی ندارد.
- دارای اهرم و شلنگ لاستیکی انعطافپذیر است.
- شلنگ بلند بوده و به کاربر اجازه میدهد پودر را دقیقتر روی آتش هدایت کند.
- به دلیل داشتن پودر جامد، وزن آن نسبت به اندازهاش بیشتر احساس میشود.
- هنگام تکان دادن، ممکن است حس حرکت ذرات پودر داخل آن احساس شود.
- هنگام استفاده، پودر سفیدرنگ و غلیظی از نازل خارج میشود.
- پودر بهصورت ابر متراکم پخش شده و روی سطوح باقی میماند.
کپسول CO₂:
- برچسبی دارد روی آن عبارت “CO₂” یا “Carbon Dioxide” درج شده است.
- باریکتر و کشیدهتر است، زیرا گاز CO₂ در حالت فشار بالا (حدود ۵۵ تا ۶۰ بار) ذخیره میشود.
- سیلندر از فولاد ضخیم و مقاوم ساخته شده تا فشار زیاد را تحمل کند.
- بهجای شلنگ لاستیکی، دارای نازل قیفیشکل (Horn Nozzle) است که از جنس پلاستیک مقاوم یا فلز ساخته شده است.
- در برخی مدلها، شلنگ کوتاه و ضخیم با نازل قیفیشکل در انتها وجود دارد.
- نسبت به اندازهاش، سنگینتر از حد انتظار است زیرا گاز تحت فشار بالا درون سیلندر ذخیره شده است.
- هیچگونه حرکت مایعی داخل آن احساس نمیشود.
- هنگام استفاده، ابر سفیدرنگی شبیه دود یا مه سرد از نازل خارج میشود.
- به سرعت در هوا پراکنده شده و هیچ پسماندی باقی نمیگذارد.
کپسول پودری یا co2
کاربردها و موارد استفاده
کپسول پودری مناسب برای:
- آتشهای کلاس A (جامدات مانند چوب و کاغذ)
- آتشهای کلاس B (مایعات قابل اشتعال مانند بنزین و روغن)
- آتشهای کلاس C (گازهای قابل اشتعال مانند پروپان و متان)
- قابل استفاده در محیطهای باز و بسته
❌ نامناسب برای: تجهیزات الکتریکی حساس، زیرا پودر ممکن است به داخل دستگاه نفوذ کرده و باعث آسیب شود.
کپسول CO₂ مناسب برای:
- آتشهای کلاس B (مایعات قابل اشتعال مانند نفت، الکل و رنگ)
- آتشهای کلاس C (تجهیزات و دستگاههای الکتریکی مانند کامپیوتر و سرورها)
- بهترین گزینه برای استفاده در اتاقهای سرور، آزمایشگاهها و تجهیزات الکترونیکی حساس
❌ نامناسب برای: محیطهای باز، زیرا گاز CO₂ بهسرعت پراکنده شده و اثر خاموشکنندگی کاهش مییابد.
تفاوت کپسول پودری و CO2 در جدول
ویژگی | کپسول پودری (Powder) | کپسول دیاکسید کربن (CO₂) |
---|---|---|
ترکیب و مواد خاموشکننده | پودر خشک شیمیایی شامل بیکربنات سدیم، بیکربنات پتاسیم یا فسفات آمونیوم | گاز دیاکسید کربن تحت فشار |
مکانیزم خاموش کردن | ایجاد لایهای عایق روی مواد سوختنی و قطع واکنشهای زنجیرهای آتش | کاهش اکسیژن و خنکسازی سریع سطح آتش |
باقیمانده پس از استفاده | مقدار زیادی پسماند پودری | بدون باقیمانده (کاملاً تبخیر میشود) |
تفاوت ظاهری | سیلندر قطورتر و سبکتر نسبت به CO₂ و دارای شیلنگ بلند لاستیکی | سیلندر باریک و سنگین با دیواره ضخیم و دارای نازل قیفیشکل به جای شلنگ |
کاربردها و موارد استفاده | - مناسب برای آتشهای کلاس A (جامدات)، B (مایعات قابل اشتعال) و C (گازها) - مناسب برای محیطهای باز و بسته | - مناسب برای آتشهای کلاس B (مایعات قابل اشتعال) و C (تجهیزات الکتریکی) - ایدهآل برای اتاقهای سرور، آزمایشگاهها و تجهیزات حساس |
محدودیتها | - ایجاد گرد و غبار و کاهش دید - آسیب به تجهیزات الکترونیکی حساس | - نامناسب برای محیطهای باز به دلیل پراکندگی سریع گاز - احتمال کاهش اکسیژن در فضاهای بسته |
خطرات استفاده | تحریک تنفسی و ایجاد آلودگی در محیط | خطر یخزدگی دست هنگام استفاده - کاهش اکسیژن در فضاهای بسته |
قیمت و نگهداری | ارزانتر و نیاز به نگهداری سادهتر | گرانتر و نیاز به شارژ تخصصی |
توصیه برای انتخاب | مناسب برای خاموش کردن آتشهای چندمنظوره در محیطهای صنعتی و عمومی | مناسب برای تجهیزات حساس الکترونیکی و فضاهای بسته مانند اتاقهای سرور |
📌 اگر نیاز به خاموشکنندهای چندمنظوره برای آتشسوزیهای مختلف دارید، کپسول پودری انتخاب مناسبی است.
📌 اگر با تجهیزات الکترونیکی سر و کار دارید و نمیخواهید بقایای خاموشکننده باقی بماند، کپسول CO₂ بهترین گزینه است.